Twee bijdragen van Franck Ploum aan de oecumenische vredesviering
in de kerk van het Apostolisch Genootschap te Breda op 25 september 2022
Vrede
Vrede
dat grote woord met al haar ingewikkeldheden
dat zo vanzelfsprekende woord zolang we vrede ervaren.
Vrede
dat wat zo node gemist wordt in de wereld waarin wij leven
waar zo naar verlangd wordt door mensen in onvrede en oorlog.
Vrede
dat woord dat zo ver weg lijkt van mijn veilige leven in een van de rijkste landen ter wereld
dat niet te doen lijkt, omdat ik hier ben en niet daar, dichtbij ben en niet ver weg,
niet daar waar onvrede leven onmogelijk maakt.
Vrede, woord ver weg, moeilijk gedaan
maar wat als het nu eens gaat over wat heel dichtbij is,
vrede die ik kan ervaren in en rond mezelf?
Vrede met waar ik ben
Vrede met een dak boven mijn hoofd
Vrede met voldoende eten, elke dag weer.
Vrede met mezelf ook?
Vrede met wie ik ben?
Vrede met hoe mijn leven eruitziet?
Nadenkend over die vrede kan onbehagen me bekruipen.
Nee, ik heb helemaal niet altijd vrede met wie ik ben,
lang niet altijd vrede met mezelf en al helemaal niet met mijn leven.
Is dat waarom ik zo vaak mezelf verlies in bewijsdrang.
Ik mezelf post op Facebook, Twitter, Instagram:
Kijk hier ben ik, zie je mij?
Zie mij eens gelukkig zijn en vrede hebben met mezelf?
Gemis aan vrede dat gecompenseerd moet worden met
niets willen missen, overal bij willen zijn,
overal nodig, overal onmisbaar, overal tegelijk
Gemis aan vrede?
Of is het dat dit hollen en rennen dit mezelf voorbijlopen,
mezelf een burn-out werken
juist de onvrede in mij aanwakkert?
Vrede, dat grote en mooie woord.
Vrede dat lastige en ingewikkelde woord.
Vrede dat woord ver weg, maar toch ook zo dichtbij.
Vrede daarom…
Vrede met jezelf
met wie je bent en wie je mag zijn vrede die vrij maakt
vrede die je opent
vrede die je mag uitstralen
vrede die je mag leven
Vrede
onze huizen, onze gezinnen en families,
dat wij elkaar zien en verstaan.
Vrede onze straat en onze buren
Vrede onze leefomgeving en moeder aarde.
Vrede de kinderen in de knel, gevangen in geweld,
dat er handen van vrede komen en monden die opengaan
Om vrede voor deze wereld
van steeds weer oorlog en geweld van tweespalt en eigen belang eerst.
Vrede voor Oekraïne en vrede voor Rusland
Vrede voor Jemen en Myanmar
Vrede voor Syrië en Soedan
Vrede voor al die vergeten landen in conflict.
En vrede alle haarden van onrust en wanhoop
Vrede voor mensen in de knel,
op de vlucht, in tenten, ook in ons land
en dat wij woorden van vrede spreken en leven.
Vrede tussen de volken en culturen,
tussen religies en stromingen van denken en geloven
Vrede wie goed doen,
De bruggenbouwers en de bemoedigers
de aandachtschenkers en de optimisten
Vrede wij allen,
dat wij mensen van vrede zijn die het kwade overwinnen door het goede te doen.
Toespraak: Hoe blijf je staande
Staande blijven in een wereld vol oorlog is geen eenvoudige zaak. Rondkijkend, naar die eindeloze lijst conflicten, steeds maar weer, stemt niet bepaald hoopvol. En het steeds weer oplaaiend geweld, dan hier, dan daar, leidt maar al te vaak tot moedeloosheid. En als het dan ook nog eens ver weg is, dan ligt al snel de afstandsbediening klaar om door te zappen of is de muis binnen handbereik om het weg te klikken alsof het niet bestaat. Zo kun je staande blijven.
Dat wil zeggen, zo kun je doen alsof het je niet aangaat, niet van jou is, jij er geen deel aan hebt, geen schuld aan hebt, niet verantwoordelijk voor bent. Maar iedereen die een beetje betrokken is op mens en samenleving, op de wereld waarin we leven, die weet, echt rust geeft het niet. Want wat is die vrede en vrijheid van mij waard als er zoveel mensen leven in onvrede, onvrijheid? En als ik bereid ben goed te kijken naar mijn leven dan kan ik toch ook allerlei lijntjes zien lopen vanuit mijzelf naar die mensen en gebieden in conflict. Wij ontkomen er niet aan onderdeel te zijn allerlei systemen en verhoudingen die wij niet willen. In onze geglobaliseerde wereld, waarin producten en goederen uit de hele wereld komen, handel wereldwijd gaat en voedselketens niet of nauwelijks te traceren zijn is dat onmogelijk. Of we willen of niet, het wereldwijde marktdenken heeft ook ons in de greep. Of we willen of niet, ons huis staat, hangt, ligt vol met spullen waar onrecht aan kleeft.
De heersende macht, de vechtende partijen, de wapenindustrie, de grootgrondbezitters, de economen van de beurs en de vrije marktideologie zullen zeggen dat dat ook helemaal niet erg is en dat we vooral moeten zorgen dat we aan de goede kant staan. Ze roepen ons toe dat er is geen andere weg, dat dit de route is. Ga mee of ga ten onder. Wees een winnaar, of ben de verliezer.
Dus het wegkijken geeft geen vrede en het wel er naar kijken geeft ook geen vrede. Het is om cynisch van te worden. Hoe blijf je staande? Ik denk toch dat we – hoe utopisch of onrealistisch ook – vast moeten houden aan verhalen zoals in Jesaja of zoveel andere inspirerende bronnen vol schoonheid, visionaire taal. Want wat we nodig hebben is een verhaal dat ons optilt, boven de chaos uit. Een verhaal dat je boven alle onvrede en geweld uittilt om je te laten weten: er is een alternatief.
Jij rijk en 75% van de wereld arm, het hoeft niet zo te zijn, er is een alternatief. Steeds maar weer conflicten met geweld proberen op te lossen, wapens met wapens bestrijden, een weg die nog nooit iets heeft opgelost, het hoeft niet zo te gaan, er is een alternatief. Het marktdenken, de overconsumptie, de leegroof van de aarde, dat systeem dat mensen concurrenten van elkaar maakt, het hoeft niet zo te zijn, er is een alternatief.
Hoe houd je je staande met je idealen in de wereld waarin wij leven en waarvan wij onmiskenbaar deel uitmaken? Ook al ben je een mens van hoop, iemand bij wie het visioen van Jesaja en anderen recht op het netvlies staat, dan nog is het niet ondenkbaar dat je cynisch wordt van de wereld en jouzelf in die wereld. Want hoe je het ook bekijkt, je bent niet alleen in deze wereld, de wereld is ook in jou. En als het cynisme en het doemdenken je een keer te pakken heeft, dan is het einde zoek, dan word je als het ware meegezogen in het onrecht, in de wanorde. Gelukkig overkomt ons dat niet allemaal, in elk geval overkomt het ons niet allemaal tegelijkertijd waardoor we met z’n allen de modder in zakken. Hierdoor kunnen we elkaar wakker houden en op koers: liefdevol en in solidariteit, met goed leven voor ogen.
Staande blijven in deze wereld. De bijbelse visioenen zijn dan wellicht niet realistische maar ze lijken ons wel ergens toe uit te nodigen. Namelijk om te blijven geloven in het alternatief. Ze lijken te zeggen: zorg er nu voor dat er wat van je uit gaat! Dat er woorden klinken en gedachten uit je voortkomen die de buitenstaander doen denken: ja zo had ik het nog niet eerder gehoord of bedacht, daar ga ik eens over nadenken, dat spreekt me wel aan. En het vraagt ook dat wij staande blijven op de momenten dat wij bevraagd worden op ons visioen.
Dat we durven te gaan staan voor dat visioen en zeggen: natuurlijk houd ik daaraan vast! Kijk eens om je heen. Wat een puinhoop, wat een angstzaaierij, wat een onrecht. Ik ga daar niet in mee, Ik wil me niet laten voeden door media die de schreeuwers in beeld brengt en de sensatie opklopt, door beelden van kinderen voor het karretje van ouders gespannen, roepend ‘nee, nee, nee’. Ik geloof in een verhaal dat ons hieruit wegtrekt. Dat ons uit dit Egypte, dit angstland weghaalt en perspectief geeft op liefhebben en goed leven. Ik wil me voeden met woorden als solidariteit, naastenliefde, menselijke maat. Dat verhaal geeft zo veel meer perspectief voor jezelf en voor de wereld waarin we leven..
Laten we het proberen! Wie weet geeft het energie. In elk geval haalt het je weg bij het gevoel dat je kan overvallen bij het horen en zien en om je heen kijken naar deze wereld, dit land, je eigen omgeving en de mensen om je heen, het gevoel dat dat kennelijk allemaal normaal is dat oorlog steeds weer is geboden. Vasthouden aan een visioen dat je laat zien wat er mogelijk is laat je weten dat jij niet gek bent. Je hebt een ideaal, een droom die je optilt boven de waan van de dag uit: deze wereld nieuw, einde onrecht, einde oorlog, einde al wat niet tot leven strekt. Goede dagen voor allen en voor de aarde. Voor de wereld een dwaasheid, voor ons een denkrichting die leven geeft boven cynisme en dood uit, een visioen, wellicht onhaalbaar, maar de moeite waard om van en voor te leven.